Ortaklığın Giderilmesi (İzaleyi Şuyu Davası)

Ortaklığın Giderilmesi Davası bir başka deyişler İzaleyi Şuyu Davası paylı mülkiyete veya elbirliği mülkiyetine konu mallarda ortaklar arasındaki paydaşlığa son vererek kişisel mülkiyete geçilebilmesini sağlayan bir dava türüdür. Genellikle taşınmaz mallarda karşımıza çıksa da taşınır mallar için de ortaklığın giderilmesi davası açılabilmektedir.

​Türk Medeni Kanunu'nun 688. maddesinde düzenlenen paylı mülkiyette birden fazla kişi maddi olarak bölmemiş durumda olan bir şeyin tamamına belli paylarla maliktir. Aksi belirlenmedikçe tüm maliklerin payları eşit sayılır. Aynı kanunun 701. maddesinde düzenlenen elbirliği mülkiyeti ise kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olama halidir. Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş payları olmayıp her birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygındır. Buna göre mirasçılar, terekeye elbirliğiyle maliktirler ve mirasçılardan her biri kanuni veya sözleşmesel bir zorunluluk yoksa her zaman mirasın paylaştırılmasını isteyebilirler.

​Ortaklığın giderilmesi davalarında görevli mahkeme, taşınır mallar için de taşınmaz mallar için de sulh hukuk mahkemesidir. Taşınır malllarda genel yetki kuralı gereğiince davalının ikametgah yeri sulh hukuk mahkemesi yetkilidir, birden fazla davalının olması durumunda davalılardan birinin ikametindeki yer sulh hukuk mahkemesinde dava açılabilir. Taşınmaz mallarda yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesidir. Eğer birden fazla taşınmaz için ortaklığın giderilmesi isteniyorsa taşınmazlardan birinin bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesinde dava açılabilir. Örneğin miras bırakanın hem İstanbul'da hem Kayseri'de taşınmazı varsa İstanbul'da ortaklığın giderilmesi davası açılabileceği gibi Kayseri'de ortaklığın giderilmesi, izaleyi şuyu davası açılabilir. Ortaklığın giderilmesi (izaleyi şuyu) davası paydaşlardan biri tarafından açılabilir.

​Açılacak olan davada ortaklığın giderilmesi aynen taksim, satış yöntemiyle giderilmesi veya kat mülkiyeti kurularak talep edilebilir. Ortaklığın giderilmesi davasında taşınmazın aynen taksimi mümkünse mahkemece taşınmazın aynen bölüşülmesine karar verilebilir. Mahkemece taşınmazın yüzölçümü, imar durumu, pay paydaş sayısı gibi etkenler göz önünde bulundurularak aynen taksimin mümkün olup olmadığına karar verilir. Aynen taksimin mümkün olmaması durumunda mahkemece ortaklığın satış yöntemiyle giderilmesine karar verilir. Tüm paydaşların anlaşması durumunda satışın yalnızca ortaklar arasında yapılmasına karar verilir.

​Ortaklığın satış suretiyle giderilmesi durumunda satışı mahkeme değil, satış memurluğu yapacaktır. Satış, icra satışlarındakine benzer şekilde açık artırma şeklinde yapılacaktır.