Anlaşmalı Boşanma Sonrasında Velayetin Değiştirilmesi Protokol Hükümlerini Etkiler Mi?

Tarafların anlaşmalı boşanma protokolü yaptıktan sonra çocuklarının velayetlerinin değiştirilmiş olması anlaşmalı boşanma protokolünde yer alan diğer hükümleri ortadan kaldırmamaktadır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 30.05.2019 tarihinde verdiği 2017 / 1895 E., 2019 / 630 K. sayılı kararında anlaşmalı boşanma protokolünde velayet ve çocuğun eğitim giderlerinden sorumluluk hükümlerinin birbirinden bağımsız düzenlenmiş olması karşısında, sonradan velayetin değiştirilmesinin protokolün eğitim giderlerinden sorumlulukla ilgili hükümlerini geçersiz kılmayacağı vurgulanmıştır. Anlaşmalı boşanma davasında sunulan ve hâkim tarafından onaylanan protokol hükümlerinin bir bütün olduğunu ve bir kısmının geçerli, bir kısmının uygulanamaz olduğunu öne sürmenin iyi niyet kuralları ile bağdaşmayacağını kabul etmiştir.

​Dava konusu olayda taraflar 2010 yılında anlaşmalı olarak boşanmışlardır. Mahkemeye sunulan anlaşmalı boşanma protokolüne göre müşterek çocukların velayeti babaya bırakılmıştır. Aynı protokolün bir diğer maddesinde de "Müşterek çocukların eğitim yaşantısının sonuna kadar tüm eğitim giderlerinin (servis-okul yemek-gerekirse özel ders ücretleri de dâhil olmak üzere) baba tarafından karşılanacağı" hüküm altına alınmıştır. Boşanma gerçekleştikten bir sene sonra anne, çocuklarının velayetini üzerine almak için dava açmış ve bu davanın sonucunda da çocukların velayeti babadan alınarak anneye verilmiştir. Bu tarihten sonra, babanın çocukların eğitim masraflarını karşılamaması üzerine anne söz konusu masrafları icra takibi yoluyla babadan talep etmiştir. Baba ise eğitim masraflarını çocuklarının velayetlerinin kendi üzerinde kalması nedeniyle üstlendiğini, velayet değişmiş olduğuna göre eğitim masraflarından artık sorumlu tutulamayacağı gerekçesiyle itiraz etmiştir. Bunun üzerine davacı anne, kesinleşmiş protokol hükmüne rağmen itirazda bulunan baba aleyhine itirazın iptali davası açmış, yerel mahkeme velayetin değişmiş olması nedeniyle babayı haklı bulmuş, kararın temyizi üzerine Yargıtay ilgili dairesi kararı bozup yerel mahkemeye göndermiş, yerel mahkemece ilk kararda direnilmesi üzerine de dosya Yargıtay Hukuk Genel Kurulu önüne gelmiştir.

​Yargıtay HGK, yaptığı incelemede, anlaşmalı boşanma protokolünde babanın kendi özgür iradesiyle hiçbir kısıtlama olmadan çocukların eğitim masraflarını üstlendiğini, velayetin hükümleriyle eğitim masrafları hükümlerinin birbirinden bağımsız olarak yürürlükte olduğunu, bu nedenle birinin değiştirilmesinin diğerinin de değiştirilmesini gerektirmediğini tespit etmiş ve davacı anneyi haklı bulmuştur.

​Yukarıdaki Yargıtay kararı ışığında şu söylenebilir ki; eğer protokolün eğitim masrafları kısmında "Velayet babada kaldığı sürece.." gibi bir ibare olsaydı farklı bir hukuki sonuç doğacaktı. Ancak kesinleşen protokole göre baba hiçbir koşul olmadan eğitim masraflarını üstlenmeyi kabul ettiği için velayet kendisinde kalsa da kalmasa da çocuklarının eğitim masraflarını üstlenme yükümlülüğü altındadır.